Arabski raj zielonych technologii
Dr inż. Roman Sobczyk
Dr inż. Małgorzata Sypuła
Ochrona środowiska i zielone technologie są tematem równie ważnym jak ropa naftowa, nawet w krajach gdzie stanowi ona główne źródło dochodu i utrzymania społeczeństwa. Mogliśmy się o tym przekonać podczas kolejnej misji handlowej do Abu Dhabi – stolicy Zjednoczonych Emiratów Arabskich (ZEA) - państwa położonego w południowo zachodniej części Azji na półwyspie Arabskim nad Zatoką Perską i Omańską. Składa się ono z siedmiu emiratów: Abu Dhabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, Ras al-Chajma i Fudżajra. ZEA są krajem muzułmańskim, w którym obowiązuje religijne, muzułmańskie prawo szariatu. Prawo, które nas Europejczyków może szokować. Na przykład za nieprzychylne wyrażenie opinii o swoim adwersarzu, poparte wymownym u nas gestem wyprostowanego środkowego palca, można trafić na miesiąc do więzienia, a za utrzymywanie związków pozamałżeńskich otrzymać 40 batów. Spożywanie alkoholu pod każdą postacią oraz przebywanie w stanie nietrzeźwym w miejscach publicznych zagrożone jest grzywną lub karą aresztu. Karane jest również uczestnictwo w awanturach w miejscach publicznych oraz rzucanie śmieci na ulicy, a w okresie muzułmańskiego święta-Ramadanu od wschodu do zachodu słońca zabronione jest jedzenie i picie napojów w miejscach publicznych.
Przez większą część roku w ZEA temperatury powietrza osiągają 40 i więcej stopni Celsjusza, a marzeniem jest miejsce w cieniu lub wejście do klimatyzowanych centrów handlowo-rozrywkowych. Zresztą oprócz temperatury, w kraju tym wszystko pozostałe jest również Naj!. Zarówno pustynne tereny (ponad 90% kraju to piaszczyste i kamieniste pustynie i półpustynie) otaczające miasta wyrastające pośród piasków, jak i one same z przepychem luksusowych hoteli, drapaczy chmur, centrów handlowo-rozrywkowych czy oaz sztucznie nasadzanej egzotycznej zieleni.
Nowoczesne technologie zauważalne są tu na każdym kroku w postaci wyjątkowych form zabudowy, sztucznych stoków narciarskich, lodowisk, elektrowni słonecznych, wielopasmowych autostrad. Ciekawostką widoczną z kosmosu jest sztuczna wyspa, usypana na morzu w kształcie palmy.
Emiraty Arabskie są krajem rozwijającym się w niebywałym tempie, z rozmachem godnym pozazdroszczenia i naśladowania. Państwo, które powstało zaledwie 40 lat temu posiada najnowocześniejsze i najbardziej luksusowe inwestycje nie mające sobie równych w świecie. Nie jest to jednak dziełem przypadku. Występują tu niezwykle bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, które zdaniem specjalistów przez co najmniej kilkadziesiąt lat zabezpieczą dobrobyt mieszkańcom ZEA. Pomimo tego faktu, władający krajem z myślą o młodych pokoleniach inwestują w nowe, zielone technologie, mające stanowić podstawowe źródło dochodu na przyszłość. Oczywiście słońce i piasek są tu podstawowym, niewyczerpalnym surowcem na bazie, którego mogą być one tworzone.
Wyjątkowym i niespotykanym dotąd na świecie projektem jest realizacja marzenia władz Emiratów - Masdar City, miasta w centrum pustyni, którego funkcjonowanie pozbawione będzie emisji CO2 i opierało się będzie wyłącznie dzięki najnowocześniejszym, futurystycznym jeszcze dzisiaj technologiom korzystającym z energii słonecznej, wiatrowej, biopaliwowej i innych. Inwestycja ta ma być dowodem na to, że takie technologie to nie tylko teoria i utopia.
Budowa Masdar City ma zostać zakończona w 2016 roku, a koszt realizacji oscylował będzie między 15-30 miliardów dolarów. Masdar ma być światowym centrum skupiającym czołówkę firm oferujących nowoczesne, czyste technologie związane z wykorzystaniem energii odnawialnych. Jest to miejsce gdzie dzięki stworzonym wyjątkowym warunkom, innowacyjny biznes będzie mógł rozkwitać, a zastosowane rozwiązania poszanowania energii i zrównoważonego rozwoju umożliwią normalne życie jego mieszkańców.
Masdar City będzie nowoczesnym arabskim miastem – prekursorem - pozostającym w harmonii z otoczeniem, zarówno w skali regionalnej jak i globalnej, poszukującym rozwiązań dostarczających najwyższą jakość życia i pracy jednocześnie z możliwie najmniejszym wpływem na środowisko. Mieszkańcy Masdar to społeczność stale poszerzająca swoje horyzonty, dla której badania najnowocześniejszych technologii i ich rozwój, projekty pilotażowe, testowanie technologii i konstruowanie najbardziej zrównoważonego budownictwa na świecie będą sprawą priorytetową. Oferowane tam będzie bogate zaplecze, inspirujące do wzrostu kreatywności i operatywności w tych strategicznych i dynamicznych sektorach jakimi są energetyka i przemysł.
Masdar funkcjonuje jako pięć zintegrowanych jednostek łącznie z niezależnym uniwersytetem prowadzącym intensywne prace naukowo-badawcze związane głównie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w skali technicznej (w praktyce) mające na celu przyciągniecie do Abu Dhabi najlepszych naukowców i najzdolniejszych studentów z całego świata, a w przyszłości do utworzenia największego na świecie centrum pracującego nad rozwojem, a także skupiającego najnowocześniejsze osiągnięcia oraz myśl techniczną szczególnie w dziedzinie wykorzystania odnawialnych źródeł energii we wszystkich aspektach życia. W rezultacie ma to doprowadzić do szybkiego rozwoju czystych technologii oraz wprowadzenie ich na międzynarodowe rynki. Ponadto zapewni to również wymianę zdobytych doświadczeń na temat zaawansowanych technologii umożliwiając ich wdrożenie na skalę przemysłową, co niewątpliwie jest ogromną zaletą całego przedsięwzięcia. Takie holistyczne ujęcie projektu pozwoli na ulokowanie Masdar City w światowej czołówce sektora energetycznego i ugruntowanie pozycji jako dostawcy pionierskich technologii i systemów. Masdar jest w posiadaniu Mubadala Development Company będącego własnością rządu Abu Dhabi – MDC jest katalizatorem dywersyfikacji ekonomicznej Emiratów.
Miasto
Każdy aspekt zagospodarowania przestrzennego miasta: przemysł, architektura, inżynieria jest projektowany zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Wprowadzenie bardziej zaawansowanego sposobu projektowania polegającego na poszukiwaniu rozwiązań zintegrowanych dających możliwości oszczędzania zużycia prądu elektrycznego, wody czy innych zasobów. Projektanci rozpoznali, że największe korzyści dla środowiska pochodzą z najbardziej pasywnych i najtańszych narzędzi takich jak: orientacja miasta i budynków (w kierunku padania promieniowania słonecznego i róży wiatrów) oraz jego uformowanie (rodzaj kształt zabudowy itd.). Następnym najbardziej efektywnym sposobem jest optymalizacja budownictwa poprzez wydajne materiały, systemy oraz inteligentne zarządzanie zabudową. Miasto wybudowane jest w całości z materiałów, które mogą być poddane recyklingowi. Energia elektryczna niezbędna do zasilania miasta dostarczana jest z całkowicie ekologicznej elektrowni słonecznej wykorzystującej panele fotowoltaiczne i kolektory paraboliczne. Elektrownia produkująca 10 MW energii elektrycznej zasilająca miasto jest największą tego typu elektrownią na Bliskim Wschodzie. Docelowo elektrownia produkować będzie 200 MW energii, aktualnie zajmuje powierzchnię ok. 22 ha. Produkcja energii elektrycznej za pomocą wysokosprawnych paneli fotowoltaicznych zapobiega emisji CO2 do atmosfery, która przy takiej produkcji energii z użyciem tradycyjnych metod wyniosłaby 50000 ton/rok. Budynki posiadają również źródło własnego zasilania pochodzące z paneli fotowoltaicznych usytuowanych na ich dachach. Masdar City minimalizuje zapotrzebowanie na energię poprzez wprowadzanie najlepszych powszechnie dostępnych międzynarodowych wysokowydajnych energetycznie technologii przede wszystkim w budownictwie poprzez wprowadzanie oświetlenia o niskim zapotrzebowaniu energetycznym, odpowiedniego procentu przeszklenia budynków, świetlików i systemów wykorzystujących naturalne źródło światła, zainstalowanie opomiarowania zużycia energii, itd. Masdar dąży również do ograniczenia zużycia wody poprzez wprowadzanie systemów oraz technologii minimalizujących zużycie wody. W tym celu wykorzystuje m.in. wysokosprawną armaturę, instalacje i urządzenia, liczniki wody, które informują użytkownika o zużyciu oraz czujniki do identyfikacji wycieków w użytkowanym systemie. Ponadto 100% oczyszczonego ścieku jest ponownie użytkowane i wykorzystywane do kształtowania krajobrazu. Do tej pory udało się osiągnąć 60% redukcję zużycia wody na zagospodarowanie terenu roślinnością poprzez wprowadzenie wysokowydajnego mikronawadniania roślin, minimalizującego odparowywanie wody, a także używanie w kształtowaniu krajobrazu flory rodzimej.
Strategia gospodarki odpadami w mieście dąży do minimalizacji ilości odpadów składowanych na składowiskach poprzez ponowne użycie, recykling, kompostowanie oraz odzysk energii. Odpady podzielono zasadniczo na trzy strumienie: suche ulegające recyklingowi (puszki, tworzywa sztuczne, papier, kartony etc.) mokre ulegające recyklingowi (jedzenie i inne odpady organiczne) oraz pozostałe (np. tubki po paście do zębów, puste pojemniki po jedzeniu inne powszechne odpady, które są wielomateriałowe np. opakowania trój- i dwuwarstwowe). Czwarty strumień stanowią w małym procencie odpady wielkogabarytowe oraz inne szczególne odpady takie jak np. baterie i inne odpady niebezpieczne. Aby ułatwić segregację odpadów, wszystkie budynki posiadają system trój pojemnikowy.
Jednym z nadrzędnych planów w Masdar City było stworzenie społeczności poruszającej się głównie pieszo oraz osiągnięcie sieci publicznego transportu i opcji osobistego transportu, który będzie prosty i komfortowy do przemieszczania się po mieście. W rezultacie skupiono się na zaprojektowaniu infrastruktury rozległych, zacienionych chodników oraz ścieżek. Masdar City w swych poszukiwaniach najbardziej ekologicznego i zrównoważonego transportu publicznego testuje również jako rozwiązanie Personal Rapid Transit (PRT) (szybki transport osób) oraz Freight Rapid Transit (FRT) (szybki transport ładunków) system zasilany energią elektryczną, automatyczny, składający się z jednokabinowych pojazdów, który oferuje prywatność, komfort i ciągłość podróży. Masdar testuje też wersje pilotażowe elektrycznych samochodów osobowych powszechnie znanych koncernów samochodowych. Generalnie pojazdy nie będą korzystały z żadnych silników spalinowych, a ich napęd oparty ma być na wodorze lub ogniwach paliwowych. W celu ograniczenia ruchu na ulicach miasta, pod jego powierzchnią na poziomie parkingów podziemnych stworzona została wewnętrzna sieć komunikacji za pomocą pojazdów PRT. Pojazdy te nie używają konwencjonalnych paliw. Są napędzane energią elektryczną, pełnią rolę „taksówek” pomiędzy punktami docelowymi. Poruszają się po wyznaczonych polem magnetycznym trasach bez kierowców i są w pełni zautomatyzowane. Przystanek docelowy wybierany jest przez pasażerów za pomocą ciekłokrystalicznego monitora, po czym pojazd sam bez kierowcy porusza się w wyznaczone miejsce. Dodatkowo system transportu publicznego składa się z elektrycznych busów, samochodów oraz innych pojazdów na czystą energię.
Funkcjonowanie zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju jest dużym wyzwaniem dla Masdar City – miasta, które zostało założone w 2006 roku i ma stanowić wzorzec całkowicie proekologicznego miasta, w szczególności w szerokim zakresie w powiązaniu z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii oraz ekologicznych czystych technologii.
W Abu Dhabi zlokalizowane jest 8% światowych zasobów ropy, podczas gdy Abu Dhabi National Oil Company (Rafineria Abu Dhabi) jest jedną z 10 największych rafinerii na świecie, co więcej, Emirat Abu Dhabi posiada wystarczające rezerwuary ropy naftowej, które przy utrzymaniu poziomu bieżącej produkcji wystarczą na 100 lat. Zatem dlaczego bycie liderem dla tego emiratu, który jest stolicą Zjednoczonych Emiratów Arabskich, powiązane z zaangażowaniem milionów dolarów na rozwój Masdar i wykreowanie Abu Dhabi jako doskonałego światowego centrum odnawialnej energii i czystych technologii jest tak ważne? Powodów jest kilka.
Po pierwsze Emiratczycy jako główny priorytet stawiają dobro naszej wspólnej planety Ziemi. Dziedzictwo związane z życiem w surowych warunkach bezlitosnej pustyni, spowodowało, że ludność Abu Dhabi w pełni rozumie sposób tradycyjnego życia na pustyni, gdzie prowadzenie zrównoważonej praktyki oraz oszczędzanie zasobów nie są tylko sloganami, lecz są niezbędne, aby przeżyć w takim otoczeniu. To powoduje, że przewodnictwo Abu Dhabi jest zrozumiałe głównie ze względu na ogromne wymagania postawione przez zmiany klimatu, degradację środowiska i potrzebę znalezienia zrównoważonych źródeł energii.
Po drugie obecne pokolenie rządzące myśli o przyszłości Abu Dhabi. Abu Dhabi odgrywa wiodącą rolę w światowym rynku energetycznym jako znaczący producent ropy naftowej. Poprzez Masdar City oraz ogromne zasoby i doświadczenie w tym sektorze, Abu Dhabi kładzie nacisk na to, aby podtrzymywać pozycję lidera w rozwijaniu światowego rynku energetycznego, na którym stale wzrasta zapotrzebowanie na poszukiwanie nowych metod wykorzystania odnawialnej energii. Poprzez Masdar City Abu Dhabi aspiruje do bycia międzynarodowym centrum odnawialnej energii, nowej energii i zrównoważonych technologii, w ten sposób żeby zbalansować silną pozycję jako wytwórcy węglowodorów. To przodownictwo jest wyrażane w różny sposób. Abu Dhabi zawsze uważane było za światowego lidera w energetyce, poprzez Masdar, chce zademonstrować jak odpowiedzialny może być producent oleju i co może zrobić, by pomóc w stworzeniu równowagi pomiędzy paliwami na bazie węglowodorów, a energią odnawialną w stosunku zarówno do zmian klimatu jak i bezpieczeństwa energetycznego.
Po trzecie dla ludności Abu Dhabi. Abu Dhabi bierze udział w dwudekadowym programie aby przekształcić gospodarkę z bazującej na naturalnych surowcach do bazujących na wiedzy, innowacyjności i eksporcie wysoko zaawansowanych technologii. Wiodący w tych przemianach dokument nosi nazwę Abu Dhabi Economic Vision 2030 (wizja ekonomiczna Abu Dhabi 2030), który zawiera plan o szerokim zakresie, zawierający kroki do przeprowadzenia przemian gospodarki w emiracie podczas następnego dwudziestolecia.
Na podsumowanie
Mieliśmy okazję być naocznymi świadkami wzrastania i rozwoju w samym środku pustyni światowego centrum nowoczesnych technologii. Jednocześnie utwierdziliśmy się w przekonaniu, że stosowanie w proponowanych przez naszą firmę rozwiązaniach, alternatywnych technologii prośrodowiskowych ma głęboki sens i ogromne znaczenie dla przyszłości. Biorąc pod uwagę dotychczasowy rozwój, determinację oraz zaangażowanie środków w dążeniu ZEA do bycia najlepszym na świecie, mamy świadomość, że za kilka lat Masdar City tętniło będzie życiem dowodząc, że marzenia stały się rzeczywistością.