mgr inż. Joanna Dembińska
Oczyszczalnia ścieków w Antoniowie (gmina Ozimek) dołączyła do grona użytkowników słonecznych suszarni osadów. Wielokrotnie publikowaliśmy informacje nt. zaprojektowanych przez Ekotop instalacji do suszenia osadów z wykorzystaniem słońca i innych odnawialnych źródeł energii. Zapotrzebowanie na tanie w eksploatacji technologie powiększa się, tym bardziej, że ceny nośników energii tradycyjnej nie stoją w miejscu i niestety nic nie wskazuje aby w najbliższym czasie potaniały. Dlatego też inwestorzy coraz częściej sięgają po rozwiązania wykorzystujące energie odnawialne.
1. Nowa inwestycja
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Ozimku zarządzające infrastrukturą komunalną,wyposażyło eksploatowaną przez siebie oczyszczalnię w suszarnię słoneczną, zaprojektowaną do suszenia prawie 2 400 ton odwodnionych osadów. Suszenie osadów ściekowych odbywać się będzie w 2 halach suszarniczych pokrytych płytami poliwęglanowymi. Do suszenia wykorzystana zostanie wyłącznie energia słoneczna dzięki, której wewnątrz hal powstanie efekt cieplarniany. Załadunek hal osadem odbywał się będzie samochodem wywrotką. Odbiór suszu będzie automatyczny – wygarnianie i załadunek przenośnikami do pojemnika KP – 2000. W Ozimku i jego strefie klimatycznej słońce dostarcza średnio 10 MJ energii dziennie. Wartości nasłonecznienia wahają się od ok. 2÷5 MJ/m2 w miesiącach zimowych, do ponad 18 MJ/m2 w miesiącach letnich. Efektywne wykorzystanie energii promieniowania słonecznego jest ograniczonedo okresu od kwietnia do października. W warunkach klimatycznych Ozimka w ciągu roku z 1 m2 powierzchni można odparować ok. 900 kg wody.
2. Suszarnia słoneczna osadu ściekowego
Komunalne osady ściekowe z oczyszczalni w Antoniowie przeznaczone do suszenia w suszarni słonecznej są mechanicznie odwadnianie na prasie taśmowej, do około 20% suchej masy. Parametry oraz wydajność roboczą suszarni ustalono na podstawie wytycznych od zamawiającego określonych w Programie Funkcjonalnym oraz analizy danych uzyskanych z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej na temat lokalnych warunków klimatycznych dla miasta Opole i dobranych parametrów początkowych i końcowych suszonych osadów. Przewidziana do suszenia roczna produkcja osadu przyjęta została na 2 400 t/rok. Przy zakładanej suchej masie osadu po prasach na poziomie 20%, łączna, roczna ilość suchej masy w osadach kształtuje się na poziomie 480 t s.m./rok. Założono, że końcowa sucha masa osadów po wysuszeniu będzie się kształtować na poziomie 75%, a masa odparowanej słońcem wody to ponad 1700 ton H2O/rok.
3. Wyposażenie suszarni słonecznej.
Biorąc powyższe po uwagę, zaprojektowano 2 jednonawowe hale o szerokości 12 i długości 115 metrów. Konstrukcja hal wykonana została z profili stalowych zamkniętych, cynkowanych na gorąco. Zapewnia ona swobodny przejazd mechanicznej przerzucarce osadów na całej długości hal. W części dachowej hale wyposażono w uchylne okna dachowe będące elementem systemu wentylacji. W szczycie od strony załadunkuosadu, hale posiadają przewyższenie umożliwiające wjazd samochodu-wywrotki z osadem o wysokości użytkowej ca 4,0 m. Pokrycie dachu i ścian hal wykonano z płyt poliwęglanowych o przepuszczalności światła >80%. W szczytach hal zamontowano rolowane bramy wjazdowe, jak również drzwi wejściowe dla obsługi. Na zakończeniu posadzki hal od strony odbioru suszu wykonane zostały zagłębienia na całej szerokości, w których zainstalowane są poziome przenośniki ślimakowe transportujące wysuszony osad, do łączącego obie hale łącznika. W łączniku osad zasypywany jest do przenośnika ukośnego, który podaje susz do kontenera lub na skrzynie ładunkowe środków transportowych. Zasadniczym wyposażeniem hal suszarniczych są mechaniczne przewracarki nawowe Huber SRT, które automatycznie prowadzą wszystkie procesy niezbędne do uzyskania odpowiedniej jakości suszu. Sterowanie procesem prowadzone jest w oparciu o kontrolowane, za pośrednictwem systemu czujników warunki wewnątrz hali (pomiar temperatury i wilgotności w suszarni) oraz warunki klimatyczne na zewnątrz hal (pomiar temperatury i wilgotności poza suszarnią, pomiar kierunku i siły wiatru). Na szczycie jednej z hal zainstalowana została stacja pogodowa. Przewracarki pracują w trybie automatycznym z możliwością przejścia do ręcznego sterowania ich pracą. Przewracarki, w które wyposażono suszarnię zapewniają możliwość przewracania złoża suszonych osadów w całym przekroju, transport osadów do przodu i do tyłu hali suszarniczej, a także rozgarnianie, przesuwanie, recyrkulację no i w końcu zasypywanie wysuszonych osadów do koryt przenośników odbierających. Zaprojektowane przewietrzanie hal suszarni opiera się na wentylacji grawitacyjnej (okna dachowe i obwodowa szczelina wzdłuż dłuższych boków hal), wspomaganej pracą wentylatorów zamocowanych do konstrukcji pod dachem hal.
4. Podsumowanie
Wybór technologii ma wpływ nie tylko na efektywność ekonomiczną instalacji, ale również na takie aspekty jaktrwałość przyjętych rozwiązań, aspekt techniczny czy też oczekiwany efekt końcowy procesu oraz oddziaływanie planowanego przedsięwzięcia na środowisko. W przypadku suszenia osadów z oczyszczalni w Antoniowie zaprojektowano suszenie cienkowarstwowe. Suszarnie wyposażono w przerzucarki osadów z funkcją recyrkulacji (przenoszenie wysuszonego osadu ponad złożem osadów w celu zmieszania z osadami wilgotnymi). Założono, że proces prowadzony będzie warstwami nie grubszymi niż 25 cm. Zastosowanie tego typu technologii z wielu względów ma szczególne znaczenie, szczególnie w przypadku osadów słabo ustabilizowanych, a tym samym podatnych na zagniwanie. Ważnym parametrem technologii cienkowarstwowej jest znacznie krótszy czas niezbędny do napowietrzenia i przerzucenia złoża o niewielkiej grubości (do 25 cm). Ponadto aeracja osadu odbywa się bardziej efektywnie (przerzucenie całej grubości złoża za jednym przejazdem przewracarki). Również odparowanie wody z osadów rozłożonych cienką warstwą jest bardziej intensywne. Nie występuje tu ponowne uwadnianie wierzchnich warstw wysuszonych osadów od osadów zalegających w warstwie przyposadzkowej. Podczas suszenia cienkowarstwowego osady nie są magazynowane w hali grubymi warstwami, dzięki czemu nie ma możliwości tworzenia się warunków beztlenowych przez co osad nie zagniwa, a prawdopodobieństwo powstawania uciążliwości odorowej jest dużo mniejsze niż przy suszeniu grubowarstwowym. Realizacja inwestycji rozpoczęta została pod koniec 2012 roku, a aktualnie suszarnia przygotowywana jest do rozruchu. Suszarnia słoneczna w Antoniowie jest już 9 zaprojektowaną przez firmę EKOTOP z Piły, a 8 funkcjonującą instalacją słonecznego/suszenia osadów.